Zwykle tego nie robię, ale tym razem można chyba zrobić wyjątek. Niespotykany zbieg okoliczności i wywołany nim "short squeeze" uczynił dziś z Volksvagena największą spółkę na świecie (w pewnym momencie "wartą" 370 mld dolarów, a więc więcej niż – do wczoraj największy – Exxon Mobil). Co ciekawe początek panicznego zamykania krótkich pozycji na akcjach tego producenta samochodów dało bankructwo Lehman Brothers, który to bank posiadał dużą krótką pozycję na akcjach Volkswagena. Upadek banku wymusił przyspieszoną likwidację tej pozycji. W ostatnich dniach doszła do tego panika wśród posiadaczy krótkich pozycji, gdy – po informacji Porsche o zwiększenie posiadanego pakietu – okazało się, że w wolnym obrocie jest już mniej akcji niż tych sprzedanych "na krótko":

Można o tym poczytać tu: Volkswagen shares jump and short-sellers pounce

A wykres kursu akcji spółki wygląda tak:

Jeśli ktoś lubi takie zabawy, to chyba jest to idealny kandydat do krótkiej sprzedaży (choć problemem jest najwyraźniej brak dostępnych w wolnym obrocie akcji, więc zajęcie krótkiej pozycji nie byłoby pewnie łatwe z technicznego punktu widzenia). Co prawda kurs akcji spółki, który osiągął dziś poziom 1000 euro za akcję już spada (gdy to piszę wynosi już tylko 650 euro), ale i tak obecna wartość wskaźnika Cena/Zysk na poziomie 55 jest średnio kilkunastokrotnie większa niż obecna średnia dla branży (P/E dla Toyoty to 5,9, Daimlera 3,8, BMW 4,1, Fiata 3,4, Renault 1,85 itd. itp).

To tylko kolejny przyklad absurdu – tym razem wyjątkowo pozytywny dla posiadaczay akcji Volkswagena – do jakiego obecnie doszło na rynkach w wyniku sekwencji wydarzeń spowodowanych bankructwem Lehman Brothers.

P.S. A tak przy okazji to trzeba nauczyć się nowego trudnego słowa: RE-HY-PO-THE-CATION. Więcej tutaj: Lehman collapse puts prime broker model in question

Spadek stawek LIBOR i EURIBOR na świecie sugeruje, że "rura" światowego systemu pieniężnego "zatkana" miesiąc temu "zwłokami" Lehman Brothers została wspólnym wysiłkiem rządów i banków centralnych wreszcie "przepchana". Można więc założyć, że Końca Świata Jaki Znamy znowu nie będzie (jeszcze tym razem) i stopniowo pieniądz i kredyt zaczną dopływać do coraz dalszych rejonów rynku finansowego. Analogie pomiędzy obecnych krachem a tymi z 1929 i 1987 roku (patrz poprzedni komentarz na tym blogu) sugerują, żena rynkach światowych teraz czeka nas kilka tygodni męczenia się na dnie, a trwalsze wzrosty powinny rozpocząć się mniej więcej od grudnia. Słabość naszego rynku – WIBOR trzyma się nadal na wysokich poziomach świadcząc o tym, że sytuacja na naszym rynku pieniężnym jest ciągle daleka od normalizacji – nasuwa skojarzenia z okresem po krachu z października 1997 związanym z wybuchem kryzysu azjatyckiego – wtedy polski rynek akcji męczył się na dnie aż do 12 stycznia (potem WIG-20 zyskał do marca +46,8 proc.). Również cały czas aktualna analogia z 2001 rokiem sugeruje, że zanim rozpocznie się trwały wzrost czeka nas jeszcze pewien okres "dobijania rannych". 7 lat temu ostatnia fala spadków (z 1499,6 na 990,2 na WIG-u trwała od 20 kwietnia 2001 do 3 października 2001 czyli ponad 5 miesięcy. Dopiero poźniej nastąpił trwający niecałe 4 miesiące wzrost WIG-u 20 o +47,9 proc. Obecna fala spadków rozpoczęta 30 lipca trwa trzeci miesiąc. Natomiast jeśli chodzi o zasięg spadków, to WIG-20 praktycznie osiągnął już cele, którzy można się było spodziewać na podstawie analogii z poprzednią bessą z lat 2000-2001. Jeśli świata ma nadal istnieć – a chyba jednak należy się z tym liczyć – to obecne poziomy akcji oferują interesującą okazję do średnioterminowych zakupów. Poprzednio z podobnymi sytuacjami na GPW mieliśmy doczynienia na przełomie 1994 i 1995 roku oraz pod koniec 2001 roku (patrz poniższy wykres).

7 lat temu mieliśmy dołek z 2001 roku, 14 lat temu dołek z przełomu 1994/1995 roku (kryzys meksykański, upadek Banku Beringsa). Wcześniej GPW nie istniała, ale oczywiscie 21 lat temu okazję do kupna dał największy w historii jednodniowy spadek cen akcji na giełdach. A 28 lat temu podobny do obecnego kryzys (w 1980 roku ropa też doszła do poziomów kilkanaście razy wyższych niż dekadę wcześniej) wymusił nacjonalizację francuskich banków…. Słyszałem o "7 latach tlustych i 7 latach chudych", ale nie wiedziałem, że cykl 7-letni ma aż tak istotne znaczenie dla światowego systemu finansowego. 

Dziś tylko jeden wykres:

Mój plan sprzed tygodnia zdezaktualizował się podczas czwartkowej sesji giełdowej w Stanach Zjednoczonych. Jeszcze w czawartek przed południem można się było łudzić, że analogia obecnej bessy z tą z okresu marzec 2000-wrzesień 2001 jest aktualna. 7 lat temu WIG stracił 49,4 proc. Do środy 15 miesięczny spadek WIG-u wyniósł 50,2 proc. Podobnie wyglądała sytuacja w USA, strefie euro i Japonii. Zarówno S&P 500, STOXX Eurozone Broad Index jak i Nikkei 225 osiągnęły w środę i czwartek poziomy, na które trafiły we wrześniu 2001 w efekcie paniki wywołanej atakami w USA.

Czwartkowe załamanie cen akcji na Wall Street oraz piątkowy ponad 10 proc. spadek wartości japońskiego indesu Nikkei 225 oraz podobne spadki cen na giełdach europejskich sugerują, że rynki grają jednak inny scenariusz niż ten z lat 2000-2001. Moja teza postawiona w pierwszym komentarzu zamieszczonym na tym blogu głosząca, że KŚJZ nie będzie (jeszcze tym razem) – gdzie KŚJZ to Koniec Świata Jaki Znamy – wydaje się dziś mocno zagrożona.

Obecnie sytuacja na rynkach wygląda tak: padają ostatnie linie obrony sił inflacji, kolejne ugrupowania obronne zostają rozbite i idą w rozsypkę, rozkazy dowództwa nie są w stanie przywrócić porządu wśród sił inflacji, niedobitki ocalałe z bardziej wysuniętych linii okopów uciekają w popłochu szerząc panikę na tyłach. Wygląda to na to całkowite zwycięstwo sił deflacji. Niektórzy coś przebąkują o przechywywanej podobno w bunkrze Sztabu Generalnego Wunderwaffe (oznaczenie kodowe "Printing Press"), ale mało kto już zwraca na to uwagę. Zresztą nawet ci, którzy w istnienie owej Wunderwaffe wierzą nie spodziewają się, że dowództwo zdecyduje się jej użyć. Zastosowanie jej mogłoby mieć bowiem konsekwencje, kto wie czy nie bardziej dramatyczne niż skutki zapowiadającego się dziś zwyciestwa deflacyjnej destrukcji kredytu.

Właśnie wyciągnąłem sobie z szafy wydaną w 1995 roku książkę Roberta Prechtera zatytuowaną "At the Crest of the Tidal Wave". Tam obecne – i przyszłe – wydarzenia są dobrze opisane. Robert Prechter miał czekać kilkanaście lat na materializację swoich prognoz. Należy mu się szacunek za to, że nie zwątpił w swoje zdrowe zmysły.

Dynamika obecnych wydarzeń jest tak duża, że o ile wyznaczone tydzień temu cele obecnych rychów cen akcji są już nieaktualne, a tyle perspektywa październikowego apogeum (przynajmniej chwilowego) paniki i późniejszego silnego odbicie cen w górę ciągle jeszcze jest realna.

Najpierw dwa wykresy na poparcie powyższej tezy. Rynki mają swoje obyczaje (zjawiska społeczne o wielkiej skali mają swoją wewnętrzną dynamikę) można więc sytację na giełdach z ostatnich lat porównać do podobnych procesów obserwowanych w przeszłości. Poniżej S&P 500 z ostatniej dekady na tle japońskiego indeksu Nikkei 225 (przeliczonego na amerykańskie dolary). Analogia z Japonią jest o tyle interesująca, że kraj ten przeżywał analogiczny kryzys równo dekadę temu (oczywiście obecna sytuacja jest o tyle gorsza, że obecnie kryzys zaufania obejmuje cały świat, a nie tylko jeden kraj).

Jak wyraźnie widać dynamika deflacyjnej bessy rozpoczętej w USA w 2000 roku (lata 2002-2007 to tylko korekta) jest podobna do tej obserwowanej w latach 80-tych i 90-tych na rynku w Tokio.

I druga historyczna analogia, tym razem z latami 30-tymi:

Jak widać jesteśmy obecnie gdzieś w 1938 roku. Wtedy średnia przemysłowa Dow Jones kończyła właśnie 13-miesięczny spadek o połowę szukując się do odbicia w górę kasującego do 1939 roku ponad połowę spadków (ale w sumie później to już nie miało takiego znaczenia, bo świat zaczęł się później interesować poważniejszymi niż ceny akcji rzeczami, gdy niektórzy gracze, którzy przegrali przy finansowym stoliku postanowili go po prostu wywrócić).

Obydwa przedstawione powyżej schamaty sugerują, że dno obecnej paniki powinno być nieodległe w czasie (choć niekoniecznie w "przestrzeni"). Ale oczywiście w kontekście kilkunastoletnich wzorców "blisko" może oznaczać "za kilka miesięcy".

Proponuję jeszcze raz zerknąć na wykres Nikkei 225 w dolarach w okresie minionych 20 lat.

Japończycy są wdzięcznym obiektem analiz, bo problemy z którymi świat się właśnie zaczyna zmierzać mają już od dekady. Na poniższym wykresie widać wyraźnie, że obecna wyprzedaż jest już czwartą o podobnym charakterze od 1990 roku. Poprzednie odległe były od siebie o 4-6 lat, Z punktu widzenia struktury technicznej indeksu obecna sytuacja jest podobna do tej z 1992 roku, 1997 roku i 2001 roku. Główną różnicą jest mniejsza skala początkowych spadków (tych w 2006 i 2007 roku) "rekompensowana" potężną wyprzedażą obecnie. (ale łączna skala spadków obecnie jest ciągle jeszcze mniejsza niż w przypadku trzech poprzednich fal wyprzedaży). Ciekawy wniosek płynie z kontemplacji kształtu spadkow, które następowaly po wybiciu ze szczytotwej formacji, która zwykle przyjmowała postać kilkuletniej poteżnej "głowy z ramiona". Otóż schemat, którego zdawał się trzymać rynek obejmował dużą korektę stanowiącą ruch powrotny do przełamanego wsparcia (obecnie oczywiście to wsparccie jest zbyt daleko) po czym dokończenie spadków. Być może ta duża korekta to owe listopadowo-grudniowe odbicie w górę, o którym spekulowałem przed tygodniem.

Obecna panika ma wszelkie cechy "elliottowskiej" fali "3-iej w 3-iej" i dokładnie takie oznaczenie się narzuca dla S&P 500 (w obecnych warunkach bardziej "racjonalne" narzędzie nie mają zastosowania – globalna panika rynkowa nie jest czymś, co można analizować śledząc wskaźniki makroekonomiczne czy wskaźniki wyceny). Od 2007 roku rynek cechowała mniej więcej 4-miesięczna cykliczność. Ostatni dołek byl w lipcu. To sugeruje, że ewentualne silne odbicie nastąpi dopiero w listopadzie (4-ta w 3-iej) i będzie miało pod względem czasu i/lub zasięgu charakter porównywalny do odbicia z lipca i sierpnia.

Ale wszystko powyższe trzeba traktować z dużym dystansem, gdyż świat wkroczył obecnie na zupełnie nieznane terytoria.

Dziś rozliczają się CDS-y na Lehmana (chyba nikt nie wie z jakim rezultatem). W Waszyngtonie spotyka się G-7. Wydaje się, że tylko zapowiedź użycia "helicopter money", mogłaby odwrócić kierunek obecnej paniki. Ale użycie owej Wunderwaffe w postaci bezpośredniej monetyzacji aktywów (czyli bezpośredniego kupowania przez banki centralne dowolnych niechcianych aktywów) oznaczałoby drastyczną zmianę sytuacji. W deflacji "cash is king", gdyż każdy próbuje zdobyć pieniędze potrzebe do splaty zobowiązań. Po uruchomieniu przez banki centralne bez ograniczeń "pras drukarskich" nagle okaże się, że "cash is trash", a wszyscy próbują zamienić tracące na wartości pieniądze na jakies aktywa (późny PRL). To oznaczałoby wyrok dla rynków obligacji skarbowych, gdzie przechowywana jest większość oszczędności i rezerw (o możliwym w wypadku przełamania obenego trendu deflacyjnego załamaniu na rynku obligacji skarbowych w latach 2009-2010 już pisałem na tym blogu).

Krach zakończy się w momencie, w którym ta Wunderwaffe zostanie użyta, ale nie sposób przewidzieć kiedy i czy to nastąpi (nawiasem mówiac rząd Rosji zapowiedział, że rozpoczyna skup akcji, ale niecałe 7 mld USD, która na to zostaną przeznaczone, to nie jest suma, która mogłaby wiele zmienić – kapitalizacji rosyjskiego rynku akcji to nieco ponad 400 mld USD).

Dopóki trwa globalna panika gotówka pozostaje jedyną pożądaną klasą aktywów. Pytanie jaka gotówka. Zamykania "carry tradów" faworyzuje japońskiego jena i szwajcarskiego franka. Krach na surowcach – sugrując od wiosny 50 proc. spadek cen surowców nie spodziewalem się, że trzeba w tym celu zniszczyć światowy system finansowy – jest korzystny dla dolara. Najsłabsze jes euro – nie jest pewne, czy Unia Monetarna będzie w stanie przetrwać obecny kryzys w dotychczasowym kształcie. Złoty dzieli obecnie los wszystkich walut "emerging markets", a umocnić się powinien w trakcie hipotetycznego kończącego rok odbicia cen akcj w górę (hipotetyczna fala 4 na powyższym wykresie).

Wcześniejsze oczekiwania na szybką i łatwą hossę na krajowych obligacjach skarbowych oddalają się w przyszłość, gdyż kryzys zaczął już docierać nawet do tej klasy aktywów. Tu sygnałem pozytywnym stanie się dopieo spadek WIBOR-u (a na świecie LIBOR-u i EURIBOR-u)

W swych wcześniejszych komentarzach lansowalem tezę, że spodziewana do I kw. 2009 bessa na rynkach surowców będzie miała charakter silnej 50 proc. korekty w rozpoczętej w 1998 roku hossy, korekty poprzedzającej wzrosty cen surowców do nowych szczytów w latach 2009-10. Dopóki deflacyjny wir się kręci surowce są skazane na spadki. Jeśli jednak nad miastami pojawią się przysłowiowe rozrzucające gotówkę "czarne helikoptery" z opowieści Bena Bernanke, rynki surowcowe staną się nagle tym miejscem, gdzie wszyscy będą chcieli się schować.

Na razie premier Islandii powiedział Islandczykom, żeby się nie martwili: "Wszystko będzie dobrze. Możemy jeść, to co złowimy" ("We will be fine. We can eat what we can fish"). A prezes banku centralnego Jamajki stwierdził, że "wszyscy się powinni po prostu wyluzować" ("Everyone should just chilll out")…

P.S. Pod poprzednim wpisem pan theopl umieścił link do interesującego komentarza:

"niby juz po fakcie ale koleszka chyba wiedzial co pisze … szacuneczek

Deflacyjny szok jakim było bankructwo banku inwestycyjnego Lehman Brothers uruchomiło sekwencję wydarzeń, które skalę oczekiwanej wcześniej reflacyjnej korekty ograniczyły do minimum. Co prawda cena ropy wykonała ostatecznie 34 proc. skok w górę powyżej 122 USD, ale całość ruchu trwała zaledwie 4 sesje. W schemat inflacyjnej korekty wpisał się również największy od lipca wzrost rentowności obligacji na świecie, oraz umocnienie złotego. Ale również po tych szybkich ruchach nie zostało już wiele śladu. "Wrześniowo-październikowa" inflacyjna korekta, rozegrała się w całości w trzecim tygodniu września. Patrząc z perspektywy głównym błędem było niedocenienie sezonowości dominującej na rynku akcji, która – by ująć to delikatnie – nie sprzyja wrześniowo-październikowym wzrostom. Kolejny deflacyjny szok jakim było odrzucenie przez Izbę Reprezentantów "planu Paulsona" dopełnił sprawy.

Pora przyjrzeć się sytuacji panującej na rynkach ponownie. Nie trzeba przyglądać się zbyt długo, by zorientować się, że znajdujemy się podczas silnej wyprzedaży na rynku akcji, której towarzyszy kryzys finansowy owocujący panicznymi nastrojami w mediach oraz … mamy październik. Spróbujmy przyjrzeć się historii rynków finansowych i zidentyfikować okresy, które również można by scharaktetyzować w powyższy sposób. Być może analizując podobne epizody z przeszłości uzyskamy jakiś wgląda na temat tego, co na rynkach dziać się będzie w najbliższej przyszłości.

Najpierw proponuję spojrzeć na wskaźnik określany jako "TED spread". Jest on użyteczną miarą poziomu zaufania do sektora prywatnego w relacji do sektora rządowego. Liczony jest on jako różnica pomiędzy 3-miesięcznymi stawkami LIBOR na rynku międzybankowym, a rentownością 3 miesięcznych amerykańskich bonów skarbowych. Zwykle ta różnica ("spread") oscyluje w okolicach pół punktu procentowego odzwierciedlając niewielką różnicę w prawdopodobieństwie niewywiązania się prywatnych podmiotów pożyczających pieniądze na rynku międzybankowym z zaciągniętych zobowiązań w porównaniu do prawdopopodobieństwa braku spłaty 3-miesięcznej pożyczki zaciągniętej przez rząd. Ta różnica rośnie w trakcie kryzysów finansowych, gdy wzrasta ryzyko – a przynajmniej percepcja ryzyka – że podmiot, któremu pożyczamy na "międzybanku" pieniądze, w ciągu najbliższych 3 miesięcy zbankrutuje. Jak widać na poniższym wykresie osiągnięta w obecnym kryzysie wartość "TED spread" przekracza nawet to, z czym mieliśmy do czynienia 21 lat temu w październiku 1987 w trakcie największego w historii jednodniowego spadku cen akcji na świecie. Epizody rynkowej paniki z października 1990 roku (po ataku Iraku na Kuwejt), października 1998 (upadek funduszu LTCM), czy też z lat 2001-2002 bledną przy tym, co dziejie się obecnie.

Przyjrzyjmy się zmienności akcji, która rośnie zwykle w pobliżu dołków na rynku, używając dwóch miar. Pierwszą niech będzie popularny VIX czyli implikowana przez rynkową wycenę opcji zmienność amerykańskiego rynku akcji. Tu w okresie minionych 11 lat mieliśmy do czynienia z 4 przypadkami skoku VIX- do porównywalnego do obecnego poziomu. Działo się to podczas kryzysu azjatyckiego w październiku 1997, upadku LTCM po kryzysie rosyjskim w październiku 1998, po atakach z 11 września w 2001 roku oraz latem i jesienią 2002.

Druga miara jest bardziej konwencjonalna. Jest to po prostu 5-sesyjna średnia ze zmian wartości indeksu S&P 500 z sesji na sesję (w procentach, w ujęciu bezwględnym). Ta bardziej intuicyjna miara zmienności panującej na rynku akcji daje nam ten sam obraz. Jeśli panującą na rynku zmienność cen akcji przyjmiemy za miarę nerwowości inwestorów, to obecnie skala paniki jest porównywalna do tej, która panowała w październiku 1997, październiku 1998, wrześniu 2001 oraz lipcu i październiku 2002.

Kolejną miarą rynkowej paniki są wielkości "spreadów" na obligacjach korporacyjnych (bolesny temat!). Poniżej na tle Dow Jones Industrial Average przedstawiony został wykres różnicy ("spreadu") dla wysokorentownych ("high yield") obligacji korporacyjnych w USA. Jak widać wielkość tej premii ponad to, co dają obligacje rządu USA, którą można było uzyskać na rynku kupując obligacje korporacji amerykańskich osiągała w przeszłości poziomu zbliżone do 1000 punktów bazowych czyli 10 punktów procentowych rocznie jedynie a apogeach paniaki z września 2001 i października 2002.

Wnioski? Proszę bardzo: w okresie minionych 21 lat można znaleźć tylko 6 przypadków spadków na rynkach akcji, które spełniały wszystkie trzy kryteria – działy się w okresie wrzesień-październik, charakteryzowały się skrajnie wysoką zmiennością cen akcji oraz miały charakter wywołującego panikę w mediach kryzysu. Były to: największe w historii jednodniowe załamanie cen akcji z października 1987, dno paniki wywołanej skokiem cen ropy naftowej po zajęciu Kuwejtu przez Irak z października 1990, kryzys azjatycki z października 1997, kryzys rosyjski/upadek LTCM z października 1998, panika po atakach z 11 września 2001 oraz dno rozpoczętej w 2000 roku bessy ustanowione na giełdach w USA w październiku 2002.

Wszystkie te 6 przypadków październikowych (i jednej wrześniowej) panik miały jeszcze jedną wspólną cechę. Kupując akcje w październikowym dołku paniki można było do przełomu grudnia i stycznia przyzwoicie zarobić.

Sprawdźmy jak ro wyglądało w praktyce:

1987

1990

1997

1998

2001

2002

Średni wzrost DJIA i S&P z dołka paniki do szczytu każdej z 6-iu „year end rallies” (mających cechy „podciągania” cen aktywów na koniec roku) wynosił odpowiednio +19,7 proc. i 19,3 proc. (mediany +20,3 proc. i 18,4 proc.). Dla DJIA zwyżki w ostatnich tygodniach lat 1987, 1990, 1997, 1998, 2001 i 2002 wyniosły odpowiednio 18, 11,5, 13,8, 27,9, 24,6 i 22,6 proc. Dołki ustanawiane były kolejno 19-tego, 11-tego, 27-ego, 1-ego października, 21 września i 9-tego października. Do daje 9-10 października jako „oczekiwany” termin dołka paniki.

Dlaczego tym razem miałoby być podobnie i skąd ten dziwny wzorzec jesiennych panik i kończących rok odreagowań cen akcji w górę? Moja wiedza na ten temat jest nieco zwietrzała, ale ostatni raz, gdy się tą kwestią zajmowałem, za tą dziwaczną sezonowość odpowiedzialny był amerykański system podatkowy, który pozwala na na kompensowanie strat i zysków osiągniętych z transakcji na rynku akcji przy rozliczaniu podatku od zysków kapitałowych, które następuje na koniec października. W takim ujęciu amerykańskim podatnikom po prostu opłaca się sprzedać trochę akcji ze stratą przed końcem roku fiskalnego, by zmniejszyć wymiar należnego podatku. Oczywiście po 31 października, sprzedane w celach podatkowych akcje są od razu odkupywane. Jeśli ktoś ma na ten temat bardziej aktalna wiedzę, będę wdzięczny za informacje.

Jeśli powyższa interpretacja jest poprawna, to Gang Paulsona ("Mam plan!") ma czas do końca października, by – wykorzystując obecną panikę wywołaną spadkami na giełdach – przepchnąć przez Izbę Reprezentantów projekt wyposażenia rządu USA w dodatkowe 700 mld USD środków przeznaczonych na skup od instytucji finansowych aktywów, na które nie ma obecnie chętnych (gdy akcje zaczną rosnąć – same z siebie – w listopadzie i grudniu kongresmeni niechętni finansowaniu bankierów przez resztę podatników mogą się zupełnie zbiesić). 700 miliardów dolarów piechotą nie chodzi, więc jakkolwiek akceptacja planu Paulsona niekoniecznie musi wywołać wzrosty na rynku od razu – a wręcz mam przeczucia, że nie wywoła – to jednak z pewnością dawałaby jakieś fundamentalne uzasadnienie dla listopadowo-grudniowej zwyżki na rynkach akcji. (Plan Paulsona został przegłosowany w piątek 3 października – przyp. red. Gazeta.pl)

Ewentualne cele tegorocznej kończącej rok zwyżki – jeśli wszystko rozegra się zgodnie z opisanym schematem – są dobrze wyznaczone: są to szczyty lipcowo-sierpniowych korekt a zarazem marcowe dołki. Dla DJIA jest to strefa 11740-11782, dla WIG-u jest to strefa 42405-44509. Trudno wyznaczyć jest poziomy, na którym panika osiągnie swe apogeum. Proponuję tu odwołać się do estetyki: poziomy 10000 dla DJIA, 1000 dla S&P i 250 dla szerokiego indeksu Euro STOXX wydają się wystarczająco „ładne” by zainteresować się akcjami, gdy zostaną osiągnięte. Dla WIG-u brak w pobliżu równie okrągłej liczby, ale na poziomie 33784 WIG osiągnie połowę swej wartości ze szczyt hossy z lipca 2007 wyrównując równocześnie zasięg typowej bessy na GPW z przeszłości i docierając do dolnego ograniczenia 13-letniego kanału trendu wzrostowego. Osiągnięcie tych poziomów wymagałoby jeszcze jednek fali paniki, a więc albo ponownego odrzucenia planu Paulsona (dziś głosowanie. Plan został przyjęty – przyp. red. Gazeta.pl), albo pojawienia się nowych ognisk kryzysu (w Europie?) pomimo jego przyjęcia.

Tak to wygląda na wykresach. Na pierwszym S&P 500 wraz ze spreadami dla obligacji korporacyjnych (te ostatnie powinny w tym scenariuszu odrobić całość strat poniesionych w sierpniu i wrześniu). Na drugim WIG, który już teraz zdaje się mieć 20 proc. potencjał wzrostowy, a każda kolejna fala rozczarowania na rynkach akcji ten potencjał tylko zwiększy.

Plan jak plan. Nie ma może rozmachu planu Hanka Paulsona, ale ma ten plus, że w ciągu góra 3 miesięcy będzie wiadomo, czy był dobry (czy nie). Czy się zmaterializuje? No cóż, analityk robi prognozy, a Pan Bóg rynki nosi…